"การจำแนกข้อมูล OT, IT และข้อมูลธุรกิจไปยังปลายทางที่เหมาะสม"
ในโลกของ Smart Manufacturing การมีข้อมูลอย่างเดียวไม่พอ สิ่งที่สำคัญคือ ข้อมูลต้องถูกเก็บไว้ “ที่ที่เหมาะสม” เพื่อให้ตอบโจทย์ทั้งการปฏิบัติงานแบบ Real-time และการวิเคราะห์เชิงลึกในระยะยาว บทความนี้จะอธิบายว่า UNS, Historian, และ Lakehouse แต่ละแบบถูกออกแบบมาเพื่อวัตถุประสงค์ใด และควรใช้กับข้อมูลแบบไหน
Unified Namespace (UNS): Real-Time Nervous System
UNS ทำหน้าที่เป็น ชั้นกลาง (backbone) ที่เก็บข้อมูลแบบ real-time state และ events ซึ่งใช้ในการสื่อสารระหว่าง Shopfloor และระบบ IT/OT อื่น ๆ
- ประเภทข้อมูลที่เหมาะสม:
- Unfinished transactions: Work order ที่เพิ่งถูกปล่อย, Production step ที่กำลังรัน
- Events สด: Machine running/idle, Downtime start, Operator log-in
- Recently finished transactions: Job เพิ่งจบ, Changeover เพิ่งเสร็จ
- Contextual snapshots: Inbound queue, Active recipe revision, Who is on shift
- วัตถุประสงค์:
- ให้ Operator และระบบ downstream มองเห็น “สถานะปัจจุบัน”
- สนับสนุน orchestration ของการผลิต เช่น dispatch order, Andon, HMI screen
- UNS ไม่ได้เก็บข้อมูลยาว แต่ทำหน้าที่เป็น แหล่งข้อมูลจริง ณ ขณะนี้ (single source of truth)
Historian: Machine Memory
Historian คือ คลังข้อมูลสำหรับ OT signals ที่ต้องเก็บอย่างละเอียดและต่อเนื่อง จุดแข็งของ Historian คือการจัดการ high-frequency time-series data ด้วย compression, indexing และ retention strategy
- ประเภทข้อมูลที่เหมาะสม:
- Production parameters: อุณหภูมิ, ความดัน, ความเร็ว, setpoint ต่าง ๆ
- Machine health data: vibration, motor current, bearing temperature
- Energy usage: kW, kWh, power factor
- Cycle counters & reject counts
- Downtime events + reason code
- Utility/environment: air, steam, chilled water
- วัตถุประสงค์:
- ใช้สำหรับ trend analysis, SPC, golden batch
- รองรับ root cause analysis และ predictive maintenance
- เก็บย้อนหลัง 3–7 ปี เพื่อเปรียบเทียบการทำงานของเครื่องจักรระยะยาว
- Historian คือ “memory” ของเครื่องจักรและหน้างาน
Lakehouse: Enterprise Brain
Lakehouse คือศูนย์รวมข้อมูล ทั้ง OT และ IT ที่ถูกออกแบบมาเพื่อ analytics, compliance, และ AI/ML จุดเด่นคือรองรับทั้ง structured + unstructured data และสามารถ query ได้ยืดหยุ่น
- ประเภทข้อมูลที่เหมาะสม:
- Production events: order release, yield, scrap
- WIP & inventory movements: GR, GI, shipment
- Quality data: SPC points, NCR, CAPA, deviation logs
- Maintenance data: work order history, spare part transactions
- Energy data: tariff tables, cost allocation
- Pure IT/ERP data: sales order, invoice, PO, AP, GL, payroll
- วัตถุประสงค์:
- ทำ business analytics, forecasting, compliance reporting
- รองรับการฝึก machine learning model (predictive quality, demand forecast)
- เก็บย้อนหลัง 7–10+ ปี
- Lakehouse คือ “สมอง” ขององค์กร ที่เชื่อมข้อมูลการผลิตเข้ากับข้อมูลธุรกิจ
สรุป
- UNS = Real-time nervous system (สถานะ, unfinished transaction, events)
- Historian = Machine memory (OT signals, high-frequency trends)
- Lakehouse = Enterprise brain (analytics, compliance, ML)
ประเภทพื้นที่จัดเก็บข้อมูล | วัตถุประสงค์ | ประเภทข้อมูลทั่วไป | ระยะเวลาจัดเก็บ |
UNS (Unified Namespace) | เลเยอร์การสื่อสารแบบเรียลไทม์; สถานะปัจจุบันและระบบควบคุม | - สถานะคำสั่งซื้อปัจจุบัน / การจัดส่ง - สถานะเครื่องจักรและสายการผลิต (กำลังทำงาน, ว่าง, เริ่มหยุดทำงาน) - ข้อมูลการทำธุรกรรมที่ยังไม่เสร็จสิ้น หรือเพิ่งเสร็จ - ตารางกะการทำงานและทักษะของพนักงาน - BOM/สูตรการผลิตฉบับปัจจุบัน | ระยะเวลาสั้น / แบบหมุนเวียน (วินาที → ชั่วโมง) |
Historian | หน่วยความจำระยะยาวของเครื่องจักรความถี่สูง; การวิเคราะห์กระบวนการและประสิทธิภาพ | - พารามิเตอร์การผลิต (อุณหภูมิ, แรงดัน, ความเร็ว) - สุขภาพเครื่องจักร (การสั่น, กระแสไฟ, อุณหภูมิ) - การใช้พลังงาน (kW, kWh, PF) - ตัวนับชิ้นงานดี/เสีย, จำนวนรอบการทำงาน - เหตุการณ์การหยุดทำงานพร้อมรหัสสาเหตุ - ข้อมูลจากระบบสาธารณูปโภค/สภาพแวดล้อม | 3–7 ปี (ข้อมูลแบบอนุกรมเวลาที่มีความละเอียดสูง) |
Lakehouse | ศูนย์กลางข้อมูลขององค์กร; สำหรับการวิเคราะห์, การปฏิบัติตามข้อกำหนด, AI/ML | - เหตุการณ์การผลิต (เริ่ม/จบ, ผลผลิต, ของเสีย) - การเคลื่อนย้ายสินค้า WIP และสินค้าคงคลัง (GI, GR, การจัดส่ง) - การวัดคุณภาพ SPC, บันทึก NCR/CAPA - ประวัติการบำรุงรักษา, อะไหล่สำรอง - อัตราค่าพลังงาน, การจัดสรรต้นทุน - ข้อมูลจาก ERP/IT: การขาย, การจัดซื้อ, การเงิน, HR | 7–10+ ปี (พื้นที่จัดเก็บเพื่อการวิเคราะห์, มีโครงสร้างข้อมูลที่กว้าง) |
“พื้นฐานข้อมูลการผลิต: UNS, Historian และ Lakehouse”
ทำความเข้าใจ 3 องค์ประกอบหลักของสถาปัตยกรรมข้อมูลโรงงาน ว่าควรเก็บข้อมูลอะไร ที่ไหน และทำไมถึงสำคัญ — เพื่อปูทางไปสู่การ Transform ข้อมูลการผลิตให้เป็น Asset ที่ขับเคลื่อนธุรกิจได้จริง