ระบบ MES ไม่ได้ทำหน้าที่เพียงติดตามการผลิตและจัดการ Inventory เท่านั้น แต่ยังควบคุมคุณภาพให้แบบเรียลไทม์ ผ่านการบูรณาการคุณภาพ (Quality Management) ในทุกขั้นตอน ทั้ง SPC, การตรวจสอบย้อนกลับ (Traceability) และ Quality Inspection เพื่อให้เกิดสินค้าที่มีคุณภาพสม่ำเสมอ ปลอดภัย และสอดคล้องตามมาตรฐานที่กำหนด
1. SPC (Statistical Process Control)
SPC คือการใช้เทคนิคทางสถิติเพื่อตรวจสอบและควบคุมคุณภาพของกระบวนการผลิต เพื่อให้เกิดผลิตภัณฑ์ที่ตรงตามข้อกำหนด ลดการสูญเสีย และค่าใช้จ่ายจากการผลิตซ้ำหรือของเสีย
การใช้งานในระบบ MES
ระบบ MES ที่รองรับ SPC (เช่น Epicor Advanced MES) สามารถเก็บข้อมูลจากเครื่องจักรแบบอัตโนมัติ วิเคราะห์ข้อมูลเรียลไทม์ พร้อมแจ้งเตือนเมื่อพบค่าสัญญาณเบี่ยงเบนก่อนเกิดข้อผิดพลาดจริง ๆ (out-of-controlส่วนในกรณีทั่วไป SPC ช่วยให้มองเห็นแนวโน้มของกระบวนการผลิต ว่าควรปรับปรุงส่วนใดเพื่อเพิ่ม ROI
เครื่องมือที่ใช้ควบคุม
- Control Charts: เช่น แผนภูมิควบคุม (Shewhart, CUSUM, EWMA) ที่ระบุช่วงควบคุม (Control Limits) และแสดงแนวโน้มของกระบวนการ
- Run rules, Cp, Cpk: วัดศักยภาพของกระบวนการ (Process Capability) และแจ้งเตือนก่อนเกิดปัญหา
สรุปข้อดี:
- ตรวจจับปัญหาตั้งแต่เนิ่น ๆ
- ลดของเสียและค่าใช้จ่ายในการผลิตซ้ำ
- เพิ่มความมั่นใจในกระบวนการผลิตที่เสถียรและคาดการณ์ได้
2. Track & Trace, Traceability & Compliance
Track & Trace คือการติดตามและบันทึกว่า วัตถุดิบหรือชิ้นงานใด ถูกดำเนินกระบวนการอะไรบ้าง จนถึงผลิตภัณฑ์สำเร็จรูป ช่วยในการตรวจสอบย้อนกลับ (Traceability) เพื่อรองรับมาตรฐานและ compliance ต่าง ๆ
ฟังก์ชันในระบบ MES
- เก็บข้อมูล “as-built” ของผลิตภัณฑ์ รวมถึงชิ้นส่วน วัตถุดิบ และขั้นตอนการผลิตทุกขั้นตอน
- บันทึกประวัติการผลิตทำให้สามารถตรวจสอบย้อนกลับได้ง่าย ดึงข้อมูลสำหรับการตรวจสอบคุณภาพหรือการตรวจสอบมาตรฐาน
- ใช้ในอุตสาหกรรมที่เน้นมาตรฐานสูง เช่น ยา อาหาร ยานยนต์ ฯลฯ เพราะช่วยให้ตอบรับ recall หรือ audit ได้รวดเร็ว
ประโยชน์หลัก:
- ยืนยันว่าได้ใช้วัตถุดิบและกระบวนการที่ถูกต้อง
- รองรับการตรวจสอบจากหน่วยงานภายนอกได้ง่าย
- เพิ่มความโปร่งใสและลดความเสี่ยงด้านความไม่สอดคล้องของสินค้า
3. Quality Inspection
การตรวจสอบคุณภาพ (Quality Inspection) คือการติดตั้ง checkpoint หรือการตรวจสอบผลิตภัณฑ์ในแต่ละขั้นตอนที่สำคัญ เช่น การวัดขนาด, ตรวจคุณลักษณะ ตามแนวทางและเกณฑ์ที่กำหนดไว้ล่วงหน้า เพื่อยืนยันสินค้าหรืองานในแต่ละขั้นว่ามีคุณภาพตามมาตรฐาน
รองรับในระบบ MES อย่างไร
- MES ทำงานร่วมกับ IoT sensors, เครื่องวัด, barcodes, และ RFID เพื่อใช้ตรวจสอบคุณภาพเชิงกายภาพและเงื่อนไขต่าง ๆ แบบเรียลไทม์
- มีระบบแจ้งเตือนทันทีหากค่าใดอยู่เกินขอบเขตที่กำหนด (spec limits) เพื่อให้เจ้าหน้าที่ดำเนินการแก้ไขทันที
ผลลัพธ์ที่ได้:
- ตรวจจับปัญหาคุณภาพได้รวดเร็ว
- ลดการส่งต่อชิ้นงานที่ผิด spec ไปยังขั้นตอนถัดไป
- ข้อมูลตรวจสอบถูกบันทึกโดยอัตโนมัติ ช่วยให้การ audit หรือทวนสอบย้อนหลังง่ายและแม่นยำ
บทสรุป
การบริหารคุณภาพใน MES (Quality in MES) ประกอบด้วยสามองค์ประกอบสำคัญที่เชื่อมโยงกัน:
| หัวข้อ | บทบาทหลัก |
|---|---|
| SPC | ตรวจสอบกระบวนการผลิตเชิงสถิติ, ลดของเสีย, แจ้งเตือนก่อนมีปัญหา |
| Track & Trace / Traceability | ติดตามประวัติของชิ้นงาน, รองรับมาตรฐานและ audit |
| Quality Inspection | ตรวจคุณภาพขั้นตอน, แจ้งเตือน/ป้องกันงานไม่ครบ spec |
โดยภาพรวม ระบบ MES ทำให้การควบคุมคุณภาพเป็นแบบ เชิงรุก (proactive) เปลี่ยนจากการ “ตรวจสอบหลังเสร็จ” มาเป็นการ ตรวจสอบและแก้ไขทันทีในกระบวนการ ช่วยให้ผลิตภัณฑ์มีคุณภาพสม่ำเสมอ สอดคล้องกับมาตรฐาน และลดความเสี่ยงจากการผลิตล่าช้า หรือส่งสินค้าผิดสเปก
ศูนย์รวมข้อมูล MES
ทั้งหมดนี้รวมไว้ในที่เดียว!
ศูนย์รวมความรู้ MES สำหรับเจ้าของโรงงาน วิศวกร และผู้ประกอบการอุตสาหกรรมที่อยากยกระดับการผลิตด้วยระบบอัจฉริยะ