ในยุคที่โรงงานกำลังเปลี่ยนผ่านสู่ Smart Factory และ Industrial IoT (IIoT) สิ่งสำคัญที่สุดคือ การสื่อสารระหว่างเครื่องจักร อุปกรณ์ และระบบซอฟต์แวร์ ซึ่งต้องใช้วิธีการที่ เบา เร็ว ปลอดภัย และเชื่อถือได้ หนึ่งในโปรโตคอลที่ถูกพูดถึงมากที่สุดคือ MQTT
บทความนี้จะพาคุณเข้าใจตั้งแต่พื้นฐานว่า MQTT คืออะไร ทำงานอย่างไร เหมาะกับการใช้งานแบบไหน และทำไมโรงงานที่ต้องการทำ IIoT ถึงควรเลือกใช้ MQTT
MQTT คืออะไร?
MQTT (Message Queuing Telemetry Transport) คือ โปรโตคอลการสื่อสารแบบ Publish/Subscribe ที่ถูกออกแบบมาให้ เบา (Lightweight) และเหมาะกับการส่งข้อมูลจากอุปกรณ์ที่มีข้อจำกัดด้านพลังงานหรือเครือข่าย เช่น เซ็นเซอร์, PLC, Gateway หรืออุปกรณ์ IoT
- Publish: อุปกรณ์ส่งข้อมูล (Sensor → Topic)
- Broker: ตัวกลางรับและกระจายข้อมูล (MQTT Broker)
- Subscribe: อุปกรณ์หรือซอฟต์แวร์ที่สนใจรับข้อมูล (เช่น SCADA, MES, Dashboard)
ด้วยโครงสร้างนี้ ทำให้ MQTT ใช้งานง่าย ขยายระบบได้รวดเร็ว และรองรับการส่งข้อมูลแบบเรียลไทม์
ทำไม MQTT ถึงเหมาะกับ IIoT?
-
เบาและใช้ Bandwidth ต่ำ
- แพ็กเกจข้อมูลของ MQTT มีขนาดเล็ก เหมาะกับการใช้งานในโรงงานที่มีอุปกรณ์จำนวนมาก
-
ทำงานแบบ Real-time
- รองรับการส่งข้อมูลทันทีเมื่อเกิดการเปลี่ยนแปลง (Low latency)
-
ขยายระบบง่าย
- อุปกรณ์ใหม่เพียงแค่ Subscribe Topic ก็รับข้อมูลได้ทันที ไม่ต้องแก้โค้ดทั้งระบบ
-
รองรับ QoS (Quality of Service)
- เลือกได้ว่าจะให้ข้อมูลส่งแบบครั้งเดียว (QoS 0), ส่งอย่างน้อยหนึ่งครั้ง (QoS 1), หรือส่งเพียงครั้งเดียวแต่รับประกันไม่ซ้ำ (QoS 2)
-
ปลอดภัยด้วย TLS/SSL
- รองรับการเข้ารหัสและ Authentication ทำให้ข้อมูลในโรงงานไม่รั่วไหล
ตัวอย่างการใช้งาน MQTT ในโรงงาน
-
Energy Monitoring
เซ็นเซอร์วัดไฟฟ้า (Power Meter) ส่งข้อมูล kWh, kW, PF ผ่าน MQTT → Dashboard -
Machine Monitoring
PLC ส่งค่าการทำงาน (Run/Stop, Speed, Temperature) → MQTT Broker → MES/OEE -
Predictive Maintenance
เซ็นเซอร์สั่นสะเทือน (Vibration Sensor) ส่งข้อมูล → MQTT → AI Model วิเคราะห์การสึกหรอ -
Integration
ใช้ MQTT เชื่อม SCADA, MES, ERP, Cloud (AWS, Azure, Google Cloud)
MQTT Broker คือหัวใจสำคัญ
ในการใช้งาน MQTT สิ่งที่ขาดไม่ได้คือ MQTT Broker ซึ่งทำหน้าที่เป็น ศูนย์กลางรับ-ส่งข้อมูล ตัวอย่าง Broker ยอดนิยมได้แก่:
- Mosquitto (Open Source, Lightweight)
- EMQX (รองรับโหลดสูง, Cluster)
- HiveMQ (Enterprise-grade, Cloud-ready)
MQTT คือ โปรโตคอลการสื่อสารที่เบา เร็ว และเชื่อถือได้ เหมาะสำหรับการใช้งานในโรงงานที่ต้องการทำ IIoT หรือ Smart Factory ด้วยคุณสมบัติ Publish/Subscribe, QoS, Security และ Scalability ทำให้ MQTT กลายเป็นมาตรฐานใหม่ของการแลกเปลี่ยนข้อมูลในอุตสาหกรรม
หากคุณกำลังมองหาโซลูชัน IIoT ที่ใช้ MQTT ในการเชื่อมต่อเครื่องจักรและระบบไอที Appomax พร้อมช่วยคุณวางระบบตั้งแต่ Data Acquisition, Historian ไปจนถึง MES และ AI