Modbus คืออะไร? ทำไมถึงสำคัญในอุตสาหกรรมปัจจุบัน

Modbus คืออะไร

Modbus เป็นโปรโตคอลการสื่อสาร (Communication Protocol) ที่ถูกพัฒนาขึ้นตั้งแต่ปี 1979 โดย Modicon (ปัจจุบันคือ Schneider Electric) เพื่อใช้ในการเชื่อมต่อและแลกเปลี่ยนข้อมูลระหว่างอุปกรณ์ควบคุม เช่น PLC (Programmable Logic Controller), HMI (Human Machine Interface), SCADA, รวมถึงอุปกรณ์วัดและเซ็นเซอร์ต่างๆ ภายในโรงงานอุตสาหกรรม

ปัจจุบัน Modbus ยังคงเป็นหนึ่งในโปรโตคอลที่ได้รับความนิยมมากที่สุด เนื่องจากความเรียบง่าย ความเสถียร และเป็น Open Protocol ที่ใช้งานได้อย่างแพร่หลายกับอุปกรณ์หลายยี่ห้อ

ประเภทของ Modbus ที่ใช้กันในอุตสาหกรรม

1. Modbus RTU

• เป็นรูปแบบดั้งเดิมที่ใช้ Serial Communication (RS-232, RS-485)
• โครงสร้างข้อมูลอยู่ในรูปแบบ Binary ทำให้มีความรวดเร็วและเชื่อถือได้
• เหมาะสำหรับการเชื่อมต่อระยะใกล้ถึงกลาง (ไม่เกิน 1200 เมตรใน RS-485)
• ใช้กันอย่างแพร่หลายในการเชื่อม Power Meter, Temperature Controller, PLC รุ่นเก่า

2. Modbus TCP

• พัฒนามาจาก Modbus RTU แต่ทำงานผ่าน Ethernet (TCP/IP Network)
• ความเร็วสูงกว่าและรองรับจำนวนอุปกรณ์มากกว่า
• เชื่อมต่อได้ทั้ง LAN และ WAN ทำให้สะดวกสำหรับ SCADA, IIoT, และ Cloud Platform
• เหมาะกับโรงงานที่ต้องการทำ Smart Factory หรือ Industry 4.0

Modbus ใช้ทำอะไรได้บ้าง?

1. การเก็บข้อมูลพลังงาน (Energy Monitoring)
   • ใช้ Modbus RTU/TCP เชื่อมต่อ Power Meter เพื่อดึงข้อมูลการใช้ไฟฟ้า kWh, kW, PF
2. การควบคุมกระบวนการผลิต (Process Control)
   • PLC หลายรุ่นรองรับ Modbus ทำให้สามารถเชื่อมต่อกับ HMI และ SCADA ได้โดยตรง
3. การทำระบบ IIoT และ Smart Factory
   • Modbus TCP ถูกใช้ในการส่งข้อมูลขึ้น Cloud หรือ Edge Computer เพื่อวิเคราะห์ OEE, Predictive Maintenance

ข้อดีของการใช้ Modbus

• เปิดกว้าง (Open Standard): ใช้ได้กับหลายยี่ห้อ ไม่ล็อก Vendor
• ใช้ง่ายและต้นทุนต่ำ: ไม่ซับซ้อนและมีอุปกรณ์ราคาถูกจำนวนมาก
• รองรับการขยายระบบ: ใช้งานได้ตั้งแต่ระบบเล็กไปจนถึงระบบโรงงานขนาดใหญ่
• เสถียรและเชื่อถือได้: ใช้งานในโรงงานอุตสาหกรรมทั่วโลกมานานกว่า 40 ปี

Modbus RTU vs Modbus TCP: เลือกใช้อะไรดี?

สรุป: หากเป็นระบบดั้งเดิมหรืออุปกรณ์ที่ยังใช้ Serial อยู่ ให้เลือก Modbus RTU แต่หากต้องการทำ โรงงานอัจฉริยะ (Smart Factory) เชื่อมต่อกับระบบ IT/OT ควรใช้ Modbus TCP

บทสรุป

Modbus ยังคงเป็นโปรโตคอลที่สำคัญที่สุดในอุตสาหกรรมการผลิตและระบบไฟฟ้า ไม่ว่าจะเป็น Modbus RTU สำหรับการเชื่อมต่อแบบ Serial หรือ Modbus TCP สำหรับระบบเครือข่าย Ethernet ความง่าย เสถียร และการรองรับจากผู้ผลิตหลายค่าย ทำให้ Modbus เป็นตัวเลือกแรกๆ ในการทำระบบ SCADA, Energy Monitoring, และ Smart Factory

หากคุณกำลังวางแผนทำระบบ IIoT หรืออุตสาหกรรม 4.0 การเข้าใจและเลือกใช้ Modbus ให้เหมาะสมคือก้าวสำคัญในการเชื่อมต่อโลกของเครื่องจักรและข้อมูลเข้าด้วยกัน