เริ่มต้นใช้ MES อย่างคุ้มค่า: แนวทางติดตั้ง MES สำหรับโรงงานขนาดเล็ก

ในยุคที่การแข่งขันด้านการผลิตสูงขึ้น การมีระบบ MES (Manufacturing Execution System) ช่วยให้โรงงานสามารถติดตาม ควบคุม และวิเคราะห์การผลิตได้แบบ Real-time ซึ่งไม่เพียงแต่โรงงานขนาดใหญ่เท่านั้นที่สามารถใช้ได้ ปัจจุบันมีแนวทาง ติดตั้ง MES โรงงาน ที่เหมาะสมกับ โรงงานขนาดเล็ก และใช้ งบประมาณต่ำ ได้จริง

ทำความเข้าใจก่อนติดตั้ง: MES คืออะไร?

MES คือระบบที่เชื่อมโยงข้อมูลจากหน้างาน (Shop Floor) เข้ากับระบบบริหารจัดการ เช่น ERP หรือ Dashboard เพื่อ:

• ติดตามสถานะการผลิต, เครื่องจักร และแรงงาน
• ตรวจสอบคุณภาพและเวลาผลิต
• วิเคราะห์ข้อมูลย้อนหลังเพื่อปรับปรุงประสิทธิภาพ

แนวทางการติดตั้ง MES โรงงาน: เริ่มต้นใช้อย่างไร? 

แม้ว่า MES จะดูเป็นระบบที่ซับซ้อน แต่การเริ่มต้นสามารถทำได้อย่างเป็นขั้นตอน และค่อย ๆ ขยายไปตามงบประมาณและความพร้อมของโรงงาน โดยสามารถแบ่งออกเป็น 6 ขั้นตอนหลักดังนี้:

1. กำหนดเป้าหมายและขอบเขตของการใช้งาน MES

การเริ่มต้นที่ดีคือการ “รู้ว่าต้องการอะไรจาก MES” เช่น:

• ต้องการเห็นจำนวนชิ้นที่ผลิตได้ในแต่ละชั่วโมง?
• ต้องการวัด OEE (Overall Equipment Effectiveness) เพื่อรู้ว่าเครื่องจักรทำงานเต็มประสิทธิภาพหรือไม่?
• หรืออยากรู้ว่าสาเหตุการหยุดเครื่องบ่อยที่สุดคืออะไร?

ตัวอย่างการกำหนดขอบเขต:

• เริ่มที่ “เครื่องจักรบรรจุสินค้า” ที่มักหยุดบ่อย
• หรือเริ่มจาก “ไลน์ผลิต A” ซึ่งเป็นไลน์หลักของโรงงาน

การเริ่มจากจุดเล็ก ๆ และกำหนดเป้าหมายชัดเจน จะช่วยควบคุมงบประมาณและประเมินผลได้ง่าย

2. สำรวจเครื่องจักรและอุปกรณ์ที่มีอยู่

ก่อนติดตั้ง MES ต้องเข้าใจว่าหน้างานมีอะไรอยู่บ้าง เช่น:

• เครื่องจักรใช้ PLC หรือระบบควบคุมอื่นหรือไม่?
• PLC รองรับการสื่อสารแบบไหน เช่น Modbus RTU/TCP, OPC UA, Profibus?
• มี Sensor อยู่แล้วหรือยัง เช่น ตัวจับการหมุน, การสั่น, อุณหภูมิ, กระแสไฟ?

ถ้าไม่มีระบบควบคุมเลย ก็สามารถเพิ่มอุปกรณ์พื้นฐาน เช่น Sensor + IO Module ได้ภายหลัง

3. วางแผนการเชื่อมต่อข้อมูล (Data Integration Plan)

เมื่อรู้ว่าเครื่องจักรมีข้อมูลอะไรบ้าง ขั้นต่อไปคือวางแผนการ “ดึงข้อมูล”:

• ถ้าเครื่องจักรมี PLC: ใช้ IIoT Gateway เช่น Teltonika, Advantech, หรือ N3uron ดึงข้อมูลจาก PLC
• ถ้าไม่มี PLC: ติดตั้ง Sensor เสริม แล้วเชื่อมต่อกับ IO Module
• นำข้อมูลเข้าสู่ Edge Computer เพื่อประมวลผลในหน้างานทันที (ไม่ต้องรอ Cloud)

การวางโครงสร้างที่ยืดหยุ่นและขยายได้ในอนาคต จะช่วยประหยัดค่าใช้จ่ายในระยะยาว

4. เลือกแพลตฟอร์ม MES ที่เหมาะสมกับโรงงาน

การเลือกแพลตฟอร์ม MES ที่เหมาะสมถือเป็นหัวใจของการติดตั้งระบบให้คุ้มค่า โดยเฉพาะสำหรับโรงงานขนาดเล็กที่มีข้อจำกัดด้านงบประมาณและบุคลากรด้าน IT การเลือกใช้ระบบที่ เรียบง่าย ยืดหยุ่น และสามารถเริ่มต้นได้ทีละส่วน จะช่วยให้การใช้งาน MES เป็นไปได้จริงและยั่งยืน

5. เริ่มต้นใช้งานแบบ PoC (Proof of Concept)

ไม่จำเป็นต้องติดตั้งทั้งโรงงานในครั้งเดียว:

แนวทางการเริ่มต้นแบบ PoC:

• เลือกเครื่องจักร 1 ตัวหรือลูกค้า 1 ไลน์ผลิต
• วัดผลเป็นเวลา 1 เดือน เช่น:
  • เปรียบเทียบจำนวน Downtime ก่อน-หลังติดตั้ง
  • เก็บข้อมูลการทำงานแบบ Realtime และย้อนหลัง
  • ให้หัวหน้าไลน์หรือผู้จัดการใช้งาน Dashboard จริง

PoC จะเป็นหลักฐานเชิงรูปธรรมที่ช่วยให้ฝ่ายบริหารตัดสินใจลงทุนระยะยาวได้ง่ายขึ้น

6. ขยายระบบเมื่อได้ผลลัพธ์

หาก PoC ประสบความสำเร็จ ค่อยเริ่มขยายระบบ:

แนวทางการขยายระบบ:

• ติดตั้งเพิ่มเติมใน Line อื่น หรือแผนกอื่น เช่น QC, พลังงาน
• เพิ่มการเก็บข้อมูลด้านคุณภาพ (Quality Control), พลังงาน (Energy Monitoring), หรือแรงงาน (Labor Efficiency)
• เชื่อมต่อ MES กับ ERP, Power BI หรือระบบ BI เพื่อให้ผู้บริหารเห็นข้อมูลทั้งโรงงานแบบบูรณาการ

อุปกรณ์แนะนำสำหรับเริ่มต้นใช้ MES

สินค้า IIoT จาก IoTechmall 

สรุป: เริ่มต้นติดตั้ง MES โรงงานได้ง่ายกว่าที่คิด

การ เริ่มต้นใช้ MES สำหรับโรงงานขนาดเล็กไม่ใช่เรื่องยากและไม่จำเป็นต้องลงทุนมาก หากวางแผนและเลือกเทคโนโลยีที่เหมาะสม การติดตั้งสามารถเริ่มจากจุดเล็ก ๆ แล้วค่อย ๆ ขยายระบบให้ครอบคลุมทั้งโรงงานได้ในอนาคต ด้วยแนวทางที่ยืดหยุ่น และการเลือกใช้ MES ราคาถูก ที่คุ้มค่า โรงงานของคุณก็สามารถเข้าสู่ยุค Smart Manufacturing ได้อย่างมั่นใจ

นัดหมายขอคำปรึกษา​

ขอคำปรึกษาเพื่อเลือกระบบที่เหมาะกับโรงงานของคุณ

ทีมผู้เชี่ยวชาญจาก Appomax พร้อมให้คำปรึกษาฟรี!